دانشمندان ایرانی

دانشمندان ایرانی

اشکانیان سازنده نخستین باتری جهانباستان شناسی باترینخستین باتری تاریخ جهان درسال 1936 ترسایی )میلادی( دریکیاز روستاهای نزدیک بغداد به نام "خجات ربوعه" پیدا شد. اینباتری که برُونه اش مانند کوزه سفالی بود، "ویلهِلم کونیگ "Wilhelm Konig باستان شناس اتریشی، هنگام کاوشگری درآنجا، ازخاک بیرون کشید. دکتر کونیگ سرپرست موزه باستانشناسی بغداد، این یافته شگفت انگیز را درجُنگ )مجله( آلمانی"کاوش وپیشرفت" Forschungen und Fortschritte نوشتوازیافتن " پیل های پارتی" ویا باتری های اشکانی، Parthian Battery جهانیان را آگاه ساخت. پس از پژوهش ها وبررسی هایبسیار دکتر کونیگ و باستان شناسان دیگر، سازنده این دستگاه کهَرُبا)برق( را دانشمندان اشکانی )پارتی( دانستنددریغا که نام غُبادگر )مخترع( این باتری که نوآور نخستین کهربا)الکتریسته، برق( درجهان است گمنام وناشناس مانده است. شاید کهپیکراوهمراه با نوآوری بزرگش بسترخاک همین باتریها گشته است. اوهرگز نه می دانست که چه دگرگونی بزرگیدرپیشرفت دانش وفناوری )تکنولوجی( برای جهان و مردمش بهجای نهاده است. هرآینه، دانشمندان خاور وباختر پذیرفته اند کهپیدایش "نخستین نیروی کهربی درگاهنامه نوآوران جهان، ساخته وپرداخته مغز یک ایرانی بوده است".اشکانیان درسال های 247 پیش از زایش )میلاد( تا 224ترسایی، ویا 471 سال برایران بزرگ و عراق که بخشی ازایرانبود فرمان روائی می کردند. از این روی، برآورد زمان ساخت اینباتری ها کما بیش درمرز 6221 سال پیش بوده است. افزون برروستای خجات ربوعه، چندین نمونه دیگر ازآن ها را در ویرانه هایدهکده پارتیان که درنزدیکی تیسفون )کاخ خسروان ، مداین( استپیدا کرده اند.برخی براین باورند که این باتری درزمان ساسانیان ساخته شدهویا اینکه ساسانیان نمونه های بهتر وپیشرفته تری ازآن ها ساخته اند.هرآینه، تاکنون هیچ بنیاد وکشوری، زمان ساخت آن ها را روشن نهنموده است. اروپاییان وَرسنگ ها )اعتبار ، (credit را هرچه بیشتر،چه درست وچه نادرست به دانشمندان خود می دهند، عراقی ها هاتا)حتی( نامی ازتاریخ بیش ازهزار سال شاهنشاهی ایرانی را درکشورخود نه می آورند ودرکُراس های )کتاب های( آموزشگاهی نه نوشتهاند. گویا عراق هیج گاه جزو خاک ایران و پایتخت ایرانیان نه بودهاست.کونیگ، کوزه ای مسی با آب کاری نقره ای را در ویرانههای"سومِری ها" درجنوب عراق یافت که تاریخ آن به 1207 سالپیش از زایش )میلاد( می رسد. او برآن بود که شاید اشکانیان اندیشهباتری را ازسومری ها برگرفته اند. این برَیافت )نتیجه گیری(نادرست که بر پایه وابستن دو پدیده ای که هیچ گونه همگرایی)نسبتی( باهم نه دارند، ازیک باستان شناس نامی دوراست. آنچه کهمَهرُوزان )مورخان( نوشته اند این است که، اشکانیان همواره درگیرودار جنگ با سلوکی ها و رومیان بودند، نه درکاوشومانِشگری)تقلید( از بازمانده های کهن سومری ها. اگرچنانچه نوآور این باتری سومری ها بودند پس چرا نمونه آن را در ویرانههایشان نه یافته اند؟. دراینجا پژوهش گران دیگری پی بردند که نقرهاندود شده بر روی کوزه های سومری ها ، با روش رویگرَی انجامگرفته است، نه آبکاری )الکترولیز(. ازآن گذشته سومری ها درپنجهزارسال پیش، باشهرایی )تمدن( پیشرفته مردم جیرفت کرمانوشهرسوخته سیستان که دارای همان هنرها بودند، پیوند نزدیکیداشتند وهاتا گمان می رود که آنان از ایران کهن به سوی میان رودان)بین النهرین( سرازیر شده اند. باستان شناسان براین باور استوارندکه سومری ها هرگز مردم بومی عراق نه بوده اند.درسال 1940 ترسائی، مهندسی ازامباز ) شرکت ( ژنرال الکتریکدراستان ماساچوست امریکا، بنام"ویلارد گِرَی" Willard F. M. Gray نمونه ای همسان باتری اشکانی را از آبگون ) محلول (سولفات مس ساخت و توانست که نیم ولت کهرُبا به دست آورد.درسال 1970 باستان شناسی آلمانی بنام "آرنه اگبر" Arne Eggbrecht با بهره گیری ازالگوی باتری اشکانی که دردستداشت، توانست که روی تندیسی ازنقره، پوششی زرین اندود کند.ولتاژ این باتری ها را نیز به دو وُلت Volt رسانید.درآزمایشی دیگر آب انگور را بجای سولفات مس برایآبکاری"الکترولیز" کردن به کار بست و دستاورد او 2 . 2 ولت بود .پس از گذشت شاید 1800 سال، دانشمندی ایتالیائی بنام "الکساندرولتا" ) 7451 - 1827 ) Alessandro Volta درسال 1799ترسایی باتری همسان آن را پدید آورد وبنام او نهاده شد.باتری ولتا دارای دو میله از مس و روی که درمیان آنها جوهرگوگرد )اسید سولفوریک( ریخته شده و تا 30 ولت کهرب )برق(فراهم می ساخت. از سوی دیگر، درسال 1780 ویا بیست سال پیشاز ولتا دانشمند دیگری بنام لویجی گالوانی همین دستگاه را ساختهبود.باید دانست که غُبادگر)مخترع( چراغ کهربی )لامپ(، توماسادیسون 1931 – 1847 نه بوده است. ادیسون به جای کَربُن، رشته(Filament) توپالی )فلزی( درخشنده ای را درون چراغ ها به کاربست وچراغ ها را در دسترس همگان نهاد. غبادگرآسالی )اصلی(نخستین چراغ کهربی، دانشمندی انگلیسی به نام "دِ ویهمفری" Davy Humphry بود که درسال 1815 ترسایی آن را ازمیله کربن ساخت وازآن روشنایی به دست آوردساختمان باتری اشکانی1 کوزه سفالی: به بلندی - 14 سانتیمتر، تَرامون )قطر( 8 سانت ودهانه 3.3 سانت که باقیر )اسفالت( بسته شده است2 لوله مسی: این لوله درون کوزه جای گرفته وبخشی از آن -بیرون از دهانه کوزه و درمیان سرپوش قیری دیده می شود. درازایآن 9.8 سانت وترامونش 2.6 سانت می باشد. ته آن را با پولکی ازمس بسته شده وقیری به ستبری 0.3 سانت اندرون آن جای گرفتهاست. گویا درآن زمان جوشکاری هم بوده زیراکه سرتاسر بلندا و تهاین لوله جوش خورده است.3 میله آهنی: این میله به درازای - 7.5 سانت در میان لوله مسیجای گرفته و با آن هیچ گونه برخوردی ندارد. بخشی ازآن بیرون ازکوزه دیده می شود و با سرپوش قیری دهانه کوزه درجای خوداستوار مانده است. ته این میله با داشتن قیر از لوله مسی جدا گشتهاست. قیر در این دستگاه کار نارسایی کهرب )عایق الکتریسته( راانجام می دهد.4 آبگون ها )محلولها(: کسی به درستی نه میداند که اشکانیان چه -آبگون هایی را درون باتری برای گذر کهرب می ریختند ولی چونمیله آهنی نشانه های آسیب خوردگی را دارد به گمان می رسد که ازتُرشَک ها )اسیدها( بهره می گرفتند. پژوهش گران اروپائی همینکار را با سرکه، آب انگور، آب قوره و مِی، انجام دادند.5 همراه با باتری ها، میله های سوزنی وار همراه با باتری ها پیدا -شده اند که شاید در درمان بیماری ها به کار می رفت.کاربرُدهای باتریهنوز کسی به درستی راز کاربرد این دستگاه زاینده کهربا را نهدانسته است. پژوهش گران به دنبال سیم هایی هستند که این باتریهارا پیشینیان بهم می پیوستند تا کهرب نیرومند تری را پدید آورندولی این سیم ها تاکنون پیدا نشده است.6 درآبکاری )الکترولیز( شاید برای آبکاری آوندها )ظروف( به - -ویژه تلاکاری به کار می رفت. نمونه هایی از این آوندها را هم زمانبا پیدایش باتری ها یافته اند و در موزه بغداد نگهداری می شوند. بااین روش (الکترولیز) لایه بسیارکمی ازمیله توپالی )فلزی( که درونباتری مانند زر ویا سیم) نهاده اند، کنده شده وبر روی آوندی ازجنستوپالی دیگر، مانند مس، می نشیند وبدان پوششی زرین و یا سیمینمی دهد. زکریای رازی ) 865 - 925 ترسایی( همان کار را با روشدیگری انجام می داد و آوندهای نقره ای ومسی را زَراندود می کرد.این آوندها بسان زر می درخشیدند ورازی برای یاری به دوستاننیازمند خویش و بی نوایان تنگدست به فروش می رساند .. 7 در پزشکی شاید در" سوزن درمانی" همانند چینی های - -امروزی، به کار می رفت زیراکههمراه برخی ازاین باتری ها، سیم هایی سوزن مانندی نیز پیدا کردهاند. گروهی برآنند که باتری ها برای آرامش درد ها به کار می رفتولی با این ولتاژ پایین نمی توانست دردی را درمان کند مگراینکهچند تای آن ها را به هم می پیوستند. ازآن گذشته، درآن زمانداروهایی مانند افیون )تریاک(، باده و می و شاهدانه ) Cannabis )دردسترس همگان بود و دردهارا به خوبی آرامش می دادند. شایدبرخی از بیماران روانی از راه فرُوخوانی )تلقین( وتکان کهربی)شوک الکتریکی( با ولتاژ بالا بهبود می یافتند.ویا اینکه مانند این زمان،تکان کهربی دربیمارانی که دچار دلخمَوشی )سکته قلبی( ناگهانی شده اند، به کار می رفت. اندیشه اینگمان شاید بیش روی وانگاره ای )فرضیه ای( بیش نه باشد.8 در خسُتوان گیری )اعتراف گیری( دانشمندی بنام اکنون پس - -ازگذشت سدها سال ازپیدایش باتری اشکانی، پزشکان با دادن تکانهای )شوک ها( کهربی به مغز، توانسته اند بسیاری از دردها را بهکاهند و بیماری های روانی را درمان کنند. این تکان ها از راه سیمهایی کهربی که بر روی سر بیماران می بندند انجام می گیرد.رومیان به جای سیم های کهربی، با نیش گونه ای ماهی )ماهیکهربی(، سردرد را درمان می کردند. شاید ایرانیان اشکانی وساسانی دردها به ویژه سردرد را، به جای نیش ماهی کهربی، با سیمهای باتری، آرام می نمودند."کراداک" Craddock براین باور بود که با پیوستن چند باتری میتوان ولتاژی "تکان زای" )شوک دهنده( پدیدآورد. شاید موبداناشکانی، این تکان ها را در نیایشگاها و زندان ها، برای پای بندیمردم به دین خویش و یا خستوان گیری ازتبه کاران، به کار میبستند. باتری ها را درون تندیس هایی "خدای مانند" گذاشته وسیم آنها را به دیواره تندیس ها می پیوستند. درآنجا موبد تندیس را دردستبزهکار می نهاد و ازاو پرسش هایی می کرد، اگر پاسخ ها نادرستبود، سیم های"هایی و نایی" )مثبت و منفی( باتری را که در پشتتندیس بود و دیده نه می شد ،بهم می پیوست وتکان کهربی دردناکیرا به بزهکازمی رسانید. ولی اگر پاسخ ها درست ویا پذیرفته آنانبود، سیم ها را جدا ازهم نگه می داشتند و بی گناهی آنان استوارمیگردید.9 کاربرد های دیگر باتری ها شاید این باتری ها کاربرد - -سرگرمی، جادوگری وتردستی را نیز داشتند.

Faslnameh_Summer_2015.pdf

Persia House of Michigan

2015 - Summer

Faslnameh_Summer_2015.pdf (p.10)

application/pdf

Text