مهر و مهرگان

مهر و مهرگان

واژه مهر در اوستا ، كتاب مقد س زردشتيان، وبنا بر گواهی سنگ نبشته های هخامنشی بهمعانی "پیمان" و "خورشید" آمده است. هفتمينماه سال شمسی و شانزدهمین روز از هر ماهوابسته به ایزد نور بود و به نامهای مهرروز،روز میترا، و روز خورشید نامیده میشد. اینروز شروع جشنهای با شکوهی بود که آن رادر زمانهای دور"میترا كانا" نامگذاری کردهبودند. میترا كانا به معنی "متعلق به میترا" استو واژه مهرگان از آن گرفته شده است. اهمیتاین جشن تا جایی بود که آن را همپایه نوروزمی دانستند. در تاریخ گذشته سال به دو فصلتقسیم شده بود؛ مهرگان جشن آغاز زمستان ونوروز جشن آغاز فصل تابستان به شمار میرفت. در این جشن ها مردم لباس نو می پوشند،شراب می نوشند و رقص و پایکوبی می کنند.ایرانیان باستان، به روایت بندهشن بر این باوربوده اند که خداوند در این روز مقدس در کالبدمشی و مشيانه روح دمیده و به جانوران جانبخشیده است این دو نخستین مرد و زن دراساطیر ایران اند که از تخمه باز مانده کیومرثدر زمین به گونه دو شاخه ریواس می رویند وسپس به پیکر آدمی در می آیند و همه آد میاندر جهان از تبار ایشانند. در دوران حملهاسکندر به ایران، میترا در لوای نام های میترادانس با مهرداد در مراسم سوگند بکار گرفته میشد در واقع پرستش میترا تا اندازه زیادی افرادسپاه اسکندر را به خود جلب کرد و بد ینوسیله در امپراتوری روم بعنوان یک جنبشمذهبی رخنه کرد و مراسم آن با رسوم آیینایشان مخلوط گردید. آثار باقیمانده معابد میتراییدر نقاط مختلف اروپا و آسیای مرکزی دیده میشوند . نقل قول های فراوانی از مهرگان را میتوان در آثار بزرگان و دانشمندان ایرانی وعرب مشاهده کرد برای نمونه در اثر ارزندهابوریحان بیرونی "آثارالباقيه في قرون الخاليه"می خوانیم: "اندر این روز آفریدون ظفر یافتبر بیوراسب جاد و آنک معروف است بهضحاک و به کوه دماوند باز داشت. خداوند دراین روز زمین را بگسترد و کالبد ها را برای آنکه جای ارواح باشد بیافرید گویند:" در این روزبود که خداوند ماه را که کره ای سیاه و بیفروغ بود، فروغ بخشید" بر اساس افسانه، ازآنجا که حکومت ضحاک چهار هزار سال بهطول انجامید، و با این تصور که زند گانی بدیندرازی امکان پذیر است، مردم برای همآرزوی عمرهای هزار ساله می کنند. جشنمهرگان از چنان اعتباری برخوردار بود کهحتی پس از آمدن اسلام باز هم مقبول بود و حتیدر دنیای عرب هم تحت نام " مهرجان " جشنگرفته می شدامسال 8 اکتبر مصادف با روز مهرگان بود.

vol1_no4_win2002.pdf

Persia House of Michigan

2002 - Winter

vol1_no4_win2002.pdf (p.2)

application/pdf

Text